FINDIK BİTMEYEN SORUNDUR
NECDET TOPÇUOĞLU
TÜRKİYE’NİN EKONOMİSİNDE ÖNEMLİ YERİ OLAN HUBUBAT, ŞEKER PANCARI VE YAŞ ÇAY YAPRAĞI GİBİ ÜRÜNLERİN SAHİBİ OLAN KURULUŞLAR VARDIR. ANCAK FINDIĞIN SAHİBİ YOKTUR. HUBUBATIN SAHİBİ TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ (TMO), ŞEKER PANCARININ SAHİBİ ŞEKER ŞİRKETİ A.Ş (TÜRKŞEKER), YAŞ ÇAY YAPRAĞININ SAHİBİ İSE (ÇAY-KUR)’ DUR.
FINDIĞIN TESELLÜM İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ GÖREV İSE EMANETEN TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ (TMO)’YA VERİLMİŞTİR. ŞEKER SEKTÖRÜ 4634 SAYILI ŞEKER KANUNU İLE YÜRÜTÜLMEKTEDİR. BU KANUN GENELİ İTİBARIYLA ÇOK İYİ HAZIRLANMIŞ BİR KANUNDUR. SEKTÖRDE, ÖZEL ŞEKER FABRİKALARI, KOOPERATİF FABRİKALARI VE KAMU FABRİKALARI OLMAK ÜZERE TOPLAM 33 ADET FABRİKA BULUNMAKTADIR. KAMU FABRİKALARINDAN SORUMLU OLAN ŞEKER ŞİRKETİ, PANCARIN EKİMİNDEN HASADINA KADAR, ÇEŞİTLİ AVANSLAR VEREREK ÜRÜNÜNÜN EKİLİŞİNİ %60’A VARAN MİKTARLARDA FİNANSE ETMEKTEDİR. DAHA SONRA BU AVANSLAR PANCAR TESLİMİ SIRASINDA PANCAR PARASINDAN TAHSİL EDİLMEKTEDİR. BU SİSTEMDE PANCAR ÇİFTÇİSİNİN İHTİYAÇ DUYDUĞU PARALAR AVANS ADI ALTINDA ÜRETİCİYE VERİLEREK, ÜRETİCİNİN TEFECİ VEYA YÜKSEK FAİZ ORANI İLE KREDİ VEREN ÖZEL KREDİ KURULUŞLARINA MUHTAÇ EDİLMEMEKTEDİR. BU SİSTEM ÇİFTÇİ AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİ BİR SİSTEMDİR.
“2844 SAYILI FINDIK ÜRETİMİNİN PLANLANMASI VE DİKİM ALANLARININ BELİRLENMESİ HAKKINDAKİ KANUN” YANİDEN DÜZENLENEREK, FINDIĞIN HER TÜRLÜ SORUNU İLE İLGİLİ SORUMLULUKLARI ÜSTLENECEK MERKEZİ ORDU VEYA GİRESUN'DA OLMAK ÜZERE “FINDIK İŞLETMELERİ KURUMU (FINDIK-KUR)” KURULMALIDIR. FINDIK- KUR ÇİFTÇİNİN HASAT ÖNCESİNDE İHTİYACI OLAN GÜBRE PARASI, SÜRGÜN ALMA YEVMİYESİ, AMELE VE PATOZ PARASI GİBİ HUSUSLARDA İHTİYAÇ DUYDUKLARI PARALARI AVANS OLARAK ÜRETİCİYE VERMELİDİR. DAHA SONRA BU AVANSLAR FINDIĞIN TESELLÜMÜ SIRASINDA FINDIK PARASINDAN TAHSİL EDİLMELİDİR. BÖYLE BİR DÜZENLEME YAPILMASI HALİNDE ÜRETİCİ HASAT ÖNCESİNDE TEFECİYE MUHTAÇ OLMAKTAN KURTARILMIŞ OLACAKTIR.
BU KANUNA GÖRE RUHSATLANDIRILACAK FINDIK ALANLARI YENİDEN TESPİT EDİLMELİ VE SINIRLANDIRILMALIDIR. TÜRKİYE’NİN 21 İLİNE YAYILAN FINDIK ALANLARI, GERÇEK EKOLOJİSİ OLAN ORDU, GİRESUN, TRABZON VE ARTVİN’E ÇEKİLMELİDİR. ÜRETİME YENİ AÇILACAK ALANLAR İSE İZNE BAĞLANMALIDIR. “FINDIK-KUR” SADECE KENDİSİ İLE SÖZLEŞME İMZALAYIP, TAAHÜTE GİREN ÇİFTÇİLERİN AVANS VE TESELLÜM İŞLEMLERİNDEN SORUMLU OLMALIDIR.
İSTEYEN ÇİFTÇİLER “FINDIK–KUR” İLE SÖZLEŞME İMZALAMADAN MAHSULÜNÜ TÜCCARA DA SATABİLMELİDİR. FINDIK KURUMU SÖZLEŞME İMZALAMADIĞI ÇİFTÇİNİN FINDIĞINI SATIN ALMAK ZORUNDA OLMAMALIDIR. HALEN FINDIĞIN SATIN ALINMASI TÜCCAR VE TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ TARAFINDAN YAPILMAKTADIR. TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİNİN UZMANLIK ALANI HUBUBAT ALIMLARIDIR. NASIL Kİ ORTA ANADOLU BÖLGESİNDE FINDIK KURUMUNA HUBUBAT ALIM GÖREVİ VERİLMESİ DOĞRU DEĞİLSE, KARADENİZ BÖLGESİNDE DE TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİNE FINDIK ALIM GÖREVİ VERİLMESİ SAĞLIKLI DEĞİLDİR. HER KURUM, KENDİ İHTİSAS ALANI İLE İLGİLİ GÖREVLERİ YAPMALIDIR. FINDIK KURUMU, HEM FINDIK ALIMLARINDA, HEM DE YURT İÇİNDE TÜKETİLEN İÇ FINDIK PİYASASINDA FİYAT REGÜLASYONU GÖREVİNİ ÜSTLENMELİDİR.
BU SİSTEMDE, KURU YEMİŞ DÜKKANLARINDA SATILAN FINDIĞIN KG FİYATI 700-800 TL ARASINDA DEĞİŞMEKTEDİR. BU DA ÇOK FAZLA KAZANAN SON SATICILARIN OLDUĞUNU GÖSTERMEKTEDİR. FINDIK KURUMUNUN İÇ PİYASADA DEVREYE GİRMESİ İLE FİYATLARIN MAKUL SEVİYELERE İNMESİ MÜMKÜN GÖRÜLMEKTEDİR.
FINDIK FİYATLARI HER YIL FINDIK HASADINDAN ÖNCE TESPİT EDİLMELİDİR. BU DURUMDA FINDIK TOPLAMA İŞÇİLİĞİ, HARMAN VE PATOZ PARASI GİBİ GİDERLERİN TESPİT EDİLEN FINDIK FİYATINA BAĞLI OLARAK AYARLANMASI MÜMKÜN OLABİLECEKTİR. BİR ÇİFTÇİ ÖRGÜTÜ OLAN FINDIK TARIM SATIŞ KOOPERETİFLERİ BİRLİĞİ (FİSKOBİRLİK)’İN YENİDEN YAPILANMASINA İMKAN SAĞLANMALIDIR. FINDIK KURUMU, ÇİFTÇİLER İLE FERT BAZINDA YAPACAĞI SÖZLEŞMELERİN YERİNE FİSKOBİRLİK İLE TEK SÖZLEŞMEDE YAPABİLMELİDİR.
ŞU GÜNLERDE FINDIK ÜRETİCİSİ TABAN FİYATIN AÇIKLANMASINI BEKLEMEKTEDİR. HALBUKİ AÇIKLANACAK FİYAT TAVAN FİYATTIR. ALIMLAR DAİMA BU FİYATIN ALTINDA GERÇEKLEŞMEKTEDİR. MUHALEFETİN YÜKSEK FİYAT TELEFUZ ETMESİNE BAKILMAMALIDIR. FİYATIN 115 TL/KG'I GEÇMESİ MÜMKÜN DEĞİLDİR. ÜRETİCİ ÖRGÜTSÜZ, HAK ARAMASINI BİLMİYOR. BUNDAN FAYDALANAN İTALYAN FERRARO FİRMASI TÜRK FINDIĞINI UCUZA KAPATMAYA DEVAM ETMEKTEDİR.
2844 SAYILI KANUNDA BELİRTİLEN BU DEĞİŞİKLİKLER YAPILMADAN, FINDIĞIN SORUNLARININ ÇÖZÜLMESİ, FINDIĞIN KANAYAN YARA OLMAKTAN KURTARILMASI MÜMKÜN GÖRÜLMEMEKTEDİR. BU GÖRÜŞLERİN ORGANİZE BİR ŞEKİLDE SAVUNULMASI, İLGİLİ MAKAMLARA İLETİLMESİ ÖNELİ GÖRÜLMEKTEDİR.
(22, TEMMUZ, 2024-ORDU)
